پروتز چیست؟
پروتز به هر جسمی که به طور مصنوعی ساخته شده و جایگزین یک عضو از دست رفته بدن انسانی میشود اطلاق میگردد…. در زمینه دندانپزشکی پروتزها معمولا جایگزین دندانهای از دست رفته میشود ولی تنها شامل این مورد نیست و در مواردی که قسمتی از فک به دلایلی مثل سرطان و تصادفات و غیره از بین میرود توسط پروتز های مصنوعی که ساخته میشود جایگزین میگردد.در زمینه جایگزینی دندانهای از دست رفته ما از سه نوع پروتز استفاده میکنیم که شامل پروتز های متحرک …. ثابت و ایمپلنتها میشود که خود نوعی از پروتز ثابت میباشد .
پروتز ثابت (Fixed Prosthodontics) علم و هنر بازسازی دندان های تخریب شده، توسط فلزات ریختگی، متال-سرامیک یا تمام سرامیک و همچنین جایگزینی دندان های از دست رفته است.
با بازسازی تاج دندان های تخریب شده می تواند زیبایی مناسب را به دندان باز گرداند، عملکرد دندان را در جویدن و تلفظ بعضی حروف بهبود بخشید، سلامتی و درستی قوس دندانی را تامین نمود و در بسیاری موارد اعتماد به نفس را در بیمار بالا برد.به ساختار های مصنوعی که جایگزین ساختار از دست رفته دندان می شوند، رستوریشن (Restoration) گفته می شود. روکش یا کراون (Crown) یک رستوریشن است که سطح خارجی تاج دندان را می پوشاند یا به اصطلاح روکش (Veneer) می کند.یک روکش باید در حالی که عملکرد از دست رفته دندان را برمی گرداند، شکل ظاهری، انحنا و رنگ طبیعی قسمت های آسیب دیده دندان را دوباره بازسازی نماید و نیز از ساختمان باقیمانده دندان نیز محافظت نماید.
روکش ها به چند دسته تقسیم می شوند:
- پارتیال ونیر کراون (Partial Veneer Crown): روکشی است که یک یا بیش از یک سطح محوری دندان را بدون پوشش باقی می گذارد. بنابراین برای ترمیم دندان هایی به کار می رود که حدود نصف یا بیش از نصف ساختار تاجی آن باقی مانده است.
- روکش تمام فلزی(Full Metal Crown) : جهت ترمیم دندان هایی که سطوح محوری آسیب دیده آن ها زیاد است و کل تاج دندان را پوشش می دهد به کار می رود. استفاده از آن به موقعیت هایی محدود می شود که انتظارات زیبایی (Esthetic) وجود ندارد و به همین دلیل عموما از آن برای ترمیم دندان های خلفی که در معرض دید نیستند استفاده می شود.
- روکش متال-سرامیک(Metal-Ceramic Crown) : جهت ترمیم دندان هایی که سطوح محوری آسیب دیده فراوان دارند استفاده می شود. به دلیل وجود یک لایه سرامیک همرنگ با دندان بر روی لایه فلزی، نیاز های زیبایی را تا حد زیادی برآورده می کند.
- روکش تمام سرامیک(All-Ceramic Crown) : هنگامی که پوشش کامل تاج و حداکثر زیبایی مد نظر باشد، از آن استفاده می شود. این روکش معمولا برای ترمیم دندان های جلویی استفاده می شود و مقاومت آن در برابر شکستن از دو نوع قبلی کمتر است. رای قرارگیری روکش روی دندان، باید سطوح جونده و سطوح محوری باقیمانده دندان نیز تراش بخورند. بسته به نوع روکش انتخاب شده و در سطوح محوری مختلف دندان، تراشی به عمق ۱/۲ تا ۲ میلیمتر در دندان های مختلف و سطوح محوری مختلف داده می شود. تراش دندان دارای قوانینی است که حداکثر دوام و استحکام رستوریشن و دندان را فراهم می کند.
پس از اینکه تراش کامل شد، با استفاده از مواد قالبگیری مخصوص، از کل فک قالبی تهیه می شود که نگاره منفی از ساختار دندان تراش خورده و دندان های مجاور است. سپس قالب همراه با دستور کار دندانپزشک به لابراتوار پروتز های دندانی فرستاده می شود تا روکش مورد نظر ساخته شود.
پس از ساخت روکش، دندانپزشک آن را در دهان بیمار امتحان می کند تا مطمئن شود که روکش دارای تطابق خوبی با دندان است و لبه های آن فاقد هر گونه نشتی است و رنگ آن متناسب با سایر دندان ها و رابطه آن با دندان های مجاور و مقابل نیز مناسب است. سپس روکش با چسب های مخصوصی که اصطلاحا”، سمان (Cement) خوانده می شود روی دندان چسبانده می شود.
